Natuurlijk werken, de Biofiele kantoorvormgeving

Ondanks alle tijd die we dagelijks tussen vier wanden
doorbrengen, voelen wij instinctief de nabijheid tot de
natuur en onze sterke binding met haar. Biofiele kantoorvormgeving
biedt een nieuwe mogelijkheid om de natuur in door mensen
gemaakte ruimtes te integreren, met de aantoonbare voordelen
voor psychisch welzijn, lichamelijke gezondheid, productiviteit en
de binding van medewerkers.

Verdwalen in het bos, zonder mobiele telefoon en andere hulpmiddelen, enkel en alleen in de natuur zijn. Voor Europese natuurliefhebbers is dat een geheel nieuwe welzijnstrend, die is afgeleid van het Japanse principe van de “Shinrin-Yoku”. De letterlijke vertaling van dat begrip is “bosbaden” en is een concept die in de jaren 80 ontwikkeld is door dr. Qing Li. Het onderdompelen in de natuur zorgt bij ons in principe voor positieve gevoelens. Het is wetenschappelijk aangetoond dat het stress bij mensen verlaagt en de geestelijke gezondheid verbetert, het serotonine-niveau verhoogt en het immuunsysteem versterkt. Als preventieve geneeskunde is het zo effectief dat de Japanse regering het gebruik ervan heeft opgenomen in het gezondheidsstelsel van het land. Het bosbaden is een perfect voorbeeld ervoor dat mensen nieuwe manieren zoeken om zich met de natuur te verbinden, gedreven door instinctieve en genetische affiniteit met alle levende systemen.

Het is een fysieke en psychische verbinding die de bioloog E. O. Wilson omschreef als “biofilie” en gedefinieerd heeft als “de aangeboren
drang van de mens om zich met (…) het leven en levende processen te verbinden”.

Met andere woorden: biofilie is de reden waarom wij van een knapperend vuurtje houden, over de zee uitkijken, genieten van het gezelschap van dieren en de onzichtbare kracht die wij ervaren bij het zien van landschappen die ons vertrouwd zijn.

„Het idee van biofilie vindt zijn oorsprong in het begrip van de menselijke evolutie, waarbij we ons in de loop van meer dan 99% van de geschiedenis van onze soort in een biologisch adaptieve respons hebben ontwikkeld in natuurlijke, niet-kunstmatige of door de mens gecreëerde krachten”.

In onze materialistische maatschappij hebben wij mensen de slechte gewoonte ontwikkeld om meer te consumeren dan de aarde ons biedt,
terwijl we ons steeds vaker in omgeving bevinden die letterlijk onnatuurlijk is. Het begrip biofilie dat oorspronkelijk door Eric Fromm is bedacht en toegepast werd in de vakgebieden psychologie en biologie, werd al snel gebruikt in andere disciplines. Met name in vakgebieden die gerelateerd waren aan het creëren van ruimten en omgevingen, zoals architectuur en binnenarchitectuur.

In zijn ontwikkeling is de overgang van de oorspronkelijke beschrijving van het fenomeen en zijn effecten op het leven van de mensen erin geslaagd een brug te slaan tussen de door mensen gecreëerde wereld – de kunstmatige, culturele wereld – en de wereld waarin de mens in de bredere zin van het woord bestaat – wat wij natuur noemen: het bepaalt de voorwaarden en kenmerken voor de “vormgeving van een door mensen gecreëerde natuurlijk omgeving”, hoe tegenstrijdig die ook mogen lijken.

Wij ervaren de wereld met onze zintuigen – met name door zien, aanraken, ruiken, horen en proeven. De basis van het biofiele ontwerp is zijn vermogen om deze zintuigen te gebruiken om onbewuste behoeften te bevredigen en een verbinding tot stand te brengen op lichamelijk en emotioneel niveau. Het natuurlijke systeem neemt een aantal van de steeds terugkerende aspecten over, zoals onvoorspelbaarheid, of een gevoel van bescherming of gevaar.

Om het effect van de biofiele principes in het kantoor te kunnen beoordelen, is het mogelijk de 14 voorbeelden te kruisen met de “vier C’s” – concentratie, communicatie, coöperatie en contemplatie (ontspanning, bezinning). Afhankelijk van de fysiologische, psychologische en cognitieve effecten is te herkennen welk element nuttig of relevant is om mensen bij hun activiteiten optimaal te ondersteunen.

Biofilie en biofiel ontwerp zijn nieuwe manieren om het belang van onze relatie met de natuur te herkennen en aan te geven waarom wij ons moeten zien als een deel van de natuurlijke omgeving en we ook niet van haar verschillen. Alleen op die manier kunnen we werkplekken creëren die het psychologische en fysiologische welzijn van de medewerkers respecteren. Een uitgangspunt dat een veerkrachtigere, flexibele en gezonde omgeving garandeert, met voordelen en effecten voor de cognitieve vaardigheden, het geluk en de productiviteit van de mensen.

Het is ook een manier om meer respect voor onze planeet te tonen.

Dit artikel is gepubliceerd in Sedus Insights; Natuurlijk werken.
Geïnteresseerd geraakt? Neem gerust contact op met Sedus.