Wat Steve Jobs ons kan leren over de toekomst van werk en kantoorinrichting

Op de International Design Conference van 1983 in Aspen hield Steve Jobs een toespraak over het thema van de conferentie; The Future Isn’t What It Used to Be. Hierin zette hij zijn gedachten uiteen over nieuwe technologie, intuïtief ontwerp, personal computing en de noodzaak van een voortdurend evoluerend idee over hoe de toekomst er zal uitzien. Dit was een paar maanden voor de lancering van de eerste Apple Macintosh. De nieuwe gebruikersinterface op die generatie desktopcomputers werd beschreven, aldus Jobs: “Het belangrijkste in ons ontwerp is dat we de dingen intuïtief duidelijk moeten maken. Mensen weten hoe ze intuïtief met een desktop moeten omgaan. Als je een kantoor binnenloopt, liggen er papieren op het bureau. Die aan de bovenkant is het belangrijkste. Mensen weten hoe ze van prioriteit moeten veranderen. Een deel van de reden dat we onze computers modelleren op metaforen zoals het bureaublad is dat we deze ervaring die mensen al hebben, kunnen benutten”.

Wat Jobs in zijn toespraak aan de orde stelde, was dat het invoeren van nieuwe tools en manieren om dingen te doen net zo afhankelijk is van esthetiek en interface-ontwerp als van de technologie. De producten van Apple moeten mensen intuïtief kunnen gebruiken op basis van vroegere handelingen met de fysieke wereld en werkwijze, ook al bestond dat toen slechts uit een pen en papier. De technische term hiervoor, en een die synoniem is geworden voor Apple is skeuomorphic design.

Skeuomorphic is een term die het vaakst wordt gebruikt om het ontwerp van interfaces te beschrijven die putten uit een culturele associatie of de ervaringen van gebruikers. Enkele van de meest bekende voorbeelden zijn het prullenbakpictogram op het bureaublad, het pictogram van de diskette om Word-documenten op te slaan en het enveloppe-symbool voor e-mail. Het principe is gebaseerd op deze ervaringen om de functionaliteit aan te geven en om lang nadat de oorspronkelijke werkwijze is verouderd te blijven bestaan. Mensen die nog nooit een diskette hebben gebruikt of gezien, weten dat de afbeelding ervan staat voor de opslagfunctie.

Steve Jobs was van mening dat computers zo eenvoudig te gebruiken moesten zijn dat een complete beginner ze alleen op basis van instinct en vertrouwdheid onder de knie kon krijgen. In de loop van de tijd heeft Apple zijn oorspronkelijke afhankelijkheid van dergelijke ideeën geleidelijk aan verlaten, omdat gebruikers gewend zijn geraakt aan de nieuwe interfaces. Net als de technologie voedt ook het skeuomorphic design zich met de ontwikkeling ervan.

Ontwerp geleid

Het inzicht van Job wordt ondersteund door de wetenschap. In zijn baanbrekende boek The Design of Everyday Things uit 1988 suggereert de cognitief wetenschapper Donald Norman dat de manier waarop we met objecten en onze omgeving omgaan in de eerste plaats wordt bepaald door hun ontwerp. Hij baseert deze conclusie op het feit dat mensen een constante zijn en het is het ontwerp van de dingen die ze gebruiken dat bepaalt hoe goed die dingen werken.

Mensen kunnen leren hoe ze dingen anders en beter kunnen gebruiken, maar zonder een onderliggende intuïtieve benadering van het ontwerp zal het product op de een of andere manier falen. Norman stelt dan ook dat de ontwerper zijn aandacht moet richten op de interactie tussen mensen en het ontwerp van objecten en omgevingen, zoals Jobs heeft betoogd.

Dit principe wordt met de dag relevanter, omdat het aantal interacties dat we hebben met ontworpen objecten toeneemt. Dit is het meest voor de hand liggend met betrekking tot onze interacties met technologie, maar het is ook zichtbaar in ons hele leven, ook in het kantoor, de inrichting ervan en de producten waarmee het is ingericht.

In termen van werkplekinrichting betekent het grotere gebruik van de gemeenschappelijke en openbare ruimte dat dit niet alleen het ontwerp van specifieke meubelstukken omvat, maar ook de algehele inrichting van de werkplek. Als we willen dat mensen zich verplaatsen naar de ruimte die het best bij hun behoeften past, dan moet de werkplek het doel en het functioneren van de elementen ervan voor hen duidelijk maken. Met andere woorden, hij moet zich meer gedragen als een van hun favoriete apparaten, en zijn individuele ruimtes meer als een app.

Veranderende verwachtingen

Misschien wel de meest opvallende ontwikkeling in de arbeidswereld van de afgelopen jaren is de verwachting van keuze. Een idee dat zich al een kwart eeuw aan het ontwikkelen is, kristalliseert zich rond het principe dat mensen vrij moeten zijn om te kiezen waar, wanneer en hoe ze werken en met wie. De terugkeer naar het werk na de lockdown maakt dit belangrijker dan ooit.

Bedrijven hebben flexibel werken toegepast om talent aan te trekken en te behouden, nieuwe manieren van werken vinden, kosten te besparen en de productiviteit en het welzijn van werknemers te verbeteren. Die aantallen zullen onvermijdelijk toenemen.

Een van de meest gehoorde verhalen over deze ontwikkeling is dat veel medewerkers vanuit huis zullen werken in plaats van vanuit een traditioneel kantoor. De realiteit is dat in plaats van een overstap van de ene vaste werkplek naar de andere, de meerderheid van de mensen een zekere mate van keuze zal hebben en dat velen er nog steeds voor kiezen om een groot deel van de week vanuit een kantoor te werken. Met als reden het gevoel van saamhorigheid met collega’s. Dit is de drijvende kracht achter een fundamentele verandering in de manier waarop mensen de werkplek gebruiken. Wanneer ze het zien als één van een aantal opties van waar te werken. Het intuïtieve ontwerp van de werkplek moet dezelfde skeuomophic principes weerspiegelen die het ontwerp van zoveel technologie bepalen door in te spelen op de culturele en geleerde ervaringen en verwachtingen van het individu.
Het putten van inspiratie uit andere ruimtes om hun functie aan te geven en de producten zelf weerspiegelen deze diversiteit. We hebben veel van de principes die voor dit proces gelden al decennialang toegepast, maar pas nu de wereld van het werk fundamenteel verandert, zijn we in staat om ze te waarderen. Zolang de mens in het hart van de werkplekinrichting blijft staan, kunnen we betere manieren vinden om ruimtes voor hem te ontwerpen.